Hoe ontstaat slapeloosheid

Het ontwikkelen van (chronische) slaapproblemen heeft alles te maken met drie bepalende factoren, namelijk de aanleg, de triggers (uitlokkende factoren) en de bestendigers (aanhoudende factoren)! Er is sprake van chronische slapeloosheid wanneer je tenminste drie nachten per week gedurende minstens drie maanden moeite hebt met inslapen en/of doorslapen en niet uitgerust bent overdag.

Aanleg: Dit zijn mensen met een hoge waakzaamheid, piekeraars, perfectionisten, oudere mensen, pubers met een veelal laat chronotype, een bepaalde genetische aanleg, erfelijkheid, etc.

Triggers: Dit is een stressvolle gebeurtenis in je leven zoals een ongeluk, ontslag, werkstress, nieuwe baan, beëindiging van een relatie of financiële onzekerheid. Het kan ook iets anders zijn zoals een slecht nieuwsgesprek op je werk, een jetlag of de geboorte van je kind.

Meestal is dit niet permanent en gaat slapeloosheid en de mogelijke stress weer voorbij. Bij chronische slapeloosheid is dit niet het geval. De aanvankelijke trigger is niet meer het probleem. Het daaropvolgende gepieker over het slapen voert de boventoon.

Bestendigers: Door de bestendigers (aanhoudende factoren) houd je onbewust het probleem in stand. Hierbij kan je denken aan het inhalen van slaap, het niet of juist obsessief sporten, sociale isolatie, weinig buiten komen, slaapmedicatie, veel cafeïne, lang in bed liggen, slechte voeding, dutjes doen overdag, alcohol, nicotine/roken voor het slapen, slaappillen, de tijd in de gaten houden als je in bed ligt, piekeren, etc. Het kunnen ook disfunctionele gedachten zijn zoals:

Ik moet 8 uur slapen.
Als ik slecht slaap, moet ik de verloren uren inhalen.
Hoe kan ik functioneren de volgende dag?
Waarom slaapt mijn partner wel direct in?
Wat zijn de gevolgen van slecht slapen?
Ik kan zo niet van mijn leven genieten.
Welke ziektes kan ik krijgen door slapeloosheid?
Hoelang kan een mens zonder slaap?

Het levert extra stress en druk op. Slapen voelt niet meer als ontspanning maar als een prestatie. Het moet weer een onbewust proces gaan worden. De meeste mensen wachten te lang met het maken van een afspraak met een coach of therapeut. Ze worstelen vaak maanden of zelfs jaren met hun slaap, voordat ze hulp inschakelen. Helaas hebben ziekenhuizen lange wachttijden (weet ik uit ervaring) en huisartsen moeten vaak in een kortere tijd meer patiënten behandelen door de groeiende werkdruk en de eisen van verzekeraars. Hierdoor worden er regelmatig slaappillen voorgeschreven en is er in de meeste gevallen onvoldoende aandacht voor de kern van het probleem.

kan niet slapen, slaapproblemen, slaapprobleem, slapeloosheid.